پاورپوینت بررسی خانه تاریخی کبیر گرگان

بخشی از مطلب
خانه کبیر واقع در محله دوشنبه ای شهر گرگان است که از محلات قدیمی به حساب می آیدو در بافت قدیم گرگان قرار دارد. از جمله بناهای عهد قاجاریه به شمار می آید. تاریخ ساخت بنا مربوط به سال 1240 هـ‌‌‌ . ق است و متراژ ان حدود 1770 متر می باشد. از دو بخش شمالی و جنوبی تشکیل شده و به فرم L ساخته شده است و شامل 2 طبقه است. در طبقه همکف بنا اتاقها، فضاها و دالان ها وجود دارد که از طریق راهرو دسترسی آسان را به اتاق ها امکان پذیر‌می‌کند. از طبقه دوم بنا هم در تابستان ها استفاده می شد( تابستان نشین بوده)
وجود ارسی و درب های قدیمی در طبقه همکف که ارسی ها به صورت مشبک با شیشه های رنگی و نرده های چوبی به فرم ضربدری ساخته شده از ویژگیهای مهم این بنا به شمار می رود. تعداد بازشوها ازدیگر ویژگیهای این بناست که خاص معماری مناطق گرم و مرطوب است تا بتوان در اوج گرما و شرجی بودن هوا از کوران استفاده نمود. این بنا شامل 17 اتاق می باشد.
 
2 بار در دست مرمت قرار گرفته با نظارت اصولی سازمان میراث فرهنگی ولی بسیار جزئی بوده که بخشهایی از قسمتهای مرمت شده اکنون دوباره آسیب دیده اند و نیاز به مرمت دوباره دارند.
 
این بنا درسال 1377 طی شماره 2274 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
 
 
 
تزئینات چوبی بنا :
 
1-ارسی : ارسیها به صورت مشبک با شیشه های رنگی و نرده های چوبی به فرم ضربدری ساخته شده که از ویژگیهای مهم این بنا به شمار می رود .
 
2-درب ها : که تزئینات به کار رفته در آن بسیار ساده میباشد .
 
 
 
ویژگی ارسی ها :
 
ارسی چیدمان چوب وشیشه یادگاری از روزگاران قدیم والهام گرفته از طرحهای اسلیمی که در ساخت دربها وپنجره های بنا به کار می رفت واژه ارسی در فرهنگ عمید به معنی در اتاقی است که بر روی حیاط باز می شود برخی گمان می کنند ارسی به پنجره ای اطلاق می شود که به تدریج از معماری روسی درایران رواج یافت درصورتی که پیش از آنکه ارسی در معماری روسی جایی باز کنددر بناها و نقاشیهای ایران مشاهده شده است
 
ارسیها از تقارن کامل در شکل ، رنگ وفرم که از طرحهای اسلیمی نشات گرفته و با تکه های چوب به شکل ستاره های چندپرپیاده شده ویژگی مشترک پنجره های مشبک گره چینی در سرتاسر ایران به شمارمی آید که درارسی ها شیشه های الوان به رنگهای زرد، سبز،قرمز ،آبی به آن اضافه شده است. در شمال ایران ساخت ارسی مانند دیگر نقاط کشورمرسوم بوده است با این تفاوت که به دلیل رطوبت هوای شمال از چوب درخت آزار ازدار که مقاوم است و دوام بیشتری دارد استفاده می شود ولی در مناطق خشک جنوبی ومرکزی کشور از چوب چنار برای کارگره چینی استفاده می کردند نصب ارسیها بسته به زمستان نشین یا تابستان نشین بودن اتاق ها فرق داشته است. در اتاق های تابستان نشین ارسیها که بالای درب اتاق ها نصب می شد نقش باد خور ایفا می کردند این پنجره های مشبک در هوای گرم باد ملایم ومطبوع را باکوران هوا به داخل اتاق هدایت می کرد وبه همین سبب ارسی ها در اتاق های تابستانی شیشه نداشتند در حالی که در اتاق های زمستان نشین شیشه دار بودند  شیشه به کار رفته در این گونه ارسی ها دست ساز و به سبب کمبود شیشه در آن زمان بسیار گران بودند این شیشه ها علاوه بر انعکاس رنگارنگ وتلطیف نور به داخل اطاقها سبب می شدند خزندگان همچون مارمولک، مار واحساس وحشت کنند وارد اتاق نشوند که این از ویژگیهای جالب درمورد ارسی ها می توان بر شمرد. 
 
 
 
پله ها و سکوها:
 
پله ها به کار رفته در این بنا از جنس  آجر می باشد که لبه آن را چوب قرار داده اند.
 
سکوها در اینجا حدود 1 متر از سطح زمین بالاتر قرار دارد و دلیل آن هم عدم نفوذ رطوبت به کف ساختمان می باشد.
 
در قدیم برای جلوگیری از نفوذ رطوبت سکوها را حدود 1 الی 5/1 بالاتر می ساختند. در بعضی بناها از گربه رو استفاده می کردند و امروزه هم در زیر ساختمانها بیلوت قرار دارد که این کار هم برای جلوگیری از نفوذ رطوبت است.
 
 
 
سردابه:
 
سردابه بنا دراین قسمت وجود داشت. بعدها به خاطر سکویی که ایجاد کردند سردابه را پوشاندند.
و...